Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω την παρουσίαση για τον ποιητικό τόμο «Η αϋπνία της αγάπης» του Φλωρίν Γεωργίου με την προσωπική του εξομολόγηση, όπως αυτή αποτυπώνεται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου του:
«Προσπάθησα να γράψω αυτό το βιβλίο με πολλή αγάπη και αφοσίωση, γιατί ήθελα να το χαίρονται τόσο εκείνοι στους οποίους το αφιερώνω και που αγαπώ πάρα πολύ, όσο και όλοι όσοι θα θελήσουν να το διαβάσουν, προσφέροντας στον εαυτό τους ένα δώρο ψυχής, ένα υπέροχο δώρο, που μπορούν να ανοίγουν ξανά και ξανά με τη χαρά της πρώτης φοράς. Και ελπίζω να διαβάζεται με αγάπη, πάντοτε, από άλλους αναγνώστες, κάθε φορά που επιθυμούν να χαϊδεύουν την ψυχή τους με ποιήματα».
Άκουσα την προτροπή του ποιητή και άνοιξα το βιβλίο. Πολλές φορές. Δεν ήξερα ακριβώς τον λόγο, αλλά ένιωθα την ανάγκη να γνωρίσω όσο καλύτερα μπορούσα εκείνον που προσεύχεται με θερμή προσευχή. Έτσι, δεν μπορούσα να μην προσέξω τους μεταφορικούς, ελκυστικούς τίτλους - σαν κλειδιά που ανοίγουν δίοδο προς τα μεγάλα θέματα: προς τη δημιουργία, και ιδιαίτερα προς την ποίηση, δηλαδή προς τη δύναμη του λόγου, προς τη συμπαντική βλάστηση και «τη σημασία της μεταλαμπαδεύσεως του πνεύματος από γενιά σε γενιά», προς μια ζωή «που βιώνεται ως συνεχής ανάσταση του εαυτού». Πλάι στη δημιουργία του διέκρινα τη φιλία, δια της οποίας ο παράδεισος φαίνεται πιο κοντά. Και φυσικά, τη ζωή και τον θάνατο στις μεταφορικές τους εκφάνσεις: αέρας, νερό, φωτιά και γη - όλα περιλαμβανόμενα σ’ ένα ποιητικό αλφάβητο, έτσι ώστε, προσθέτοντας αναγκαστικά την αγάπη, «η καρδιά του ποιητή να μετατραπεί, σαν σε παραμύθι, σε βιολί» και «η μουσική της ψυχής του να αναβλύζει σαν ουράνιο τόξο στην ψυχή που γίνεται φωλιά της αρμονίας και κυψέλη των τραγουδιών, του πόθου και της ανθρωπιάς». Και σκέφτηκα: Θα θελήσουν, άραγε, οι αναγνώστες να μάθουν να ακούν τις μελωδίες που έγραψε ο Φλωρίν σ’ ένα νέο αλφάβητο; Μα πώς αλλιώς θα μπορέσουν να εισέλθουν στο σύμπαν των λέξεων του ποιητή; Και μόνο έτσι η αγάπη του θα μπορέσει να αγκυροβολήσει στις καρδιές τους, στάζοντας εκεί όπως το μέλι από την κερήθρα. Πού αρχίζει και πού τελειώνει, άραγε, το σύμπαν των λέξεων του Φλωρίν; Το σύμπαν των λέξεων του Φλωρίν ξεκινά με τον Λόγο, «την αγαπητική απόλυτη αρχή» που εμπεριέχει τα πάντα και που είναι «η πρώτη πηγή του Ηλιακού Φωτός, της ύπαρξης και του σύμπαντος». Όλοι γνωρίζουμε ότι «Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος», δηλαδή η Αγάπη, και ότι από την αγάπη του Λόγου δημιουργήθηκαν ο αέρας, το νερό, η φωτιά και η γη, που από τότε «ονειρεύονται το αιώνια ζωντανό φως του Παραδείσου».
Τι είναι, λοιπόν, για τον Φλωρίν ο αέρας; Είναι «το φιλί της ζωής, που το ρουφά με λαχτάρα το βρέφος στην αρχή της, κάθε φορά που μια νέα ψυχή ξεκινά στον αγώνα της συνέχειας της ζωής». Ο αέρας είναι «ο πρώτος θηλασμός της ζωής, είναι η ζωντανή, αθάνατη αγάπη που βιώνεται με ευλογία, είναι η ελπίδα του ζώντος που κρύβεται από τον θάνατο στη γη, είναι η ιερή, ουράνια αγάπη - φωτεινή σαν αστραπή, που τρέφει τις υπάρξεις ως την τελευταία τους πνοή».
Αυτός είναι, λοιπόν, ο αέρας... Αλλά το νερό; Τι είναι το νερό για τον Φλωρίν; Το νερό, κι αυτό «εξανεμισμένο από τη ζέστη, όπως μια ανάσα», ανεβαίνει μέχρι τον ουρανό, πάνω στις ακτίνες του ήλιου, «με αόρατη πτήση, σαν μαγικό πουλί - ταξιδευτής, όπως η ιερή μετάνοια που υψώνεται σε μοναστήρι». Για τον Φλωρίν, το νερό είναι ζωντανό. Πάντα ανεβαίνει προς το Φως, όπως «τα δάκρυα της άνοιξης που παρασύρονται από το φύλλο του κήπου για να ξεδιψάσουν τα φυτά που λούζονται στο Φως». Το νερό είναι το δάκρυ του ίδιου του Φλωρίν, «χυμένο για τον θάνατο», του ποιητή που προσεύχεται για τους ανθρώπους, ώστε «να το πίνουν αιωνίως».
Οπότε, αέρας και νερό... Αλλά η φωτιά; Τι είναι η φωτιά για τον Φλωρίν; Η φωτιά, «με την απαλή της πτήση από την ιερή πηγή του αιώνιου Ήλιου, φιλεί κι αυτή τον πλανήτη με αγάπη, σαν άγγελος, φέρνοντάς μας το πολυπόθητο Φως από τον Ουρανό». Η φωτιά είναι «το Φως εκ Φωτός του Ουρανού, που συνοδεύει μέσ’ στα καντήλια τη φλογερή προσευχή». Η φωτιά είναι όμως και «η δίκαιη τιμωρία που καίει τους αμαρτωλούς, τους αληθινά ένοχους». Η φωτιά είναι, ωστόσο, και της αγάπης και του άσβεστου πόθου, που «από την πρώτη στιγμή μας λιώνει μέσ’ στη σιωπή». Είναι «το ατελεύτητο παρόν στο όνειρο της αθανασίας».
Αέρας και νερό και φωτιά... Αλλά η γη; Τι είναι η γη για τον Φλωρίν;
Η γη είναι «η τελευταία αγκαλιά», είναι ο παράδεισος και η κόλαση μαζί. Η γη «χαρίζει την τροφή σαν από το κέρας της αφθονίας, αλλά γεννά και τους καρπούς της γνώσης του πόνου». Διότι από τη γη μεγαλώνει το δέντρο της γνώσης του καλού και του κακού - η γη γεννά «την κόλαση των νεκρών και τα δάκρυα του πόθου». Η γη είναι «ο ξενώνας όλων των ζωντανών πλασμάτων», «η στοργική μητέρα που συγχωρεί τις αμαρτίες των ανθρώπων» και που προσφέρει ένα τελευταίο φιλί και μια τελευταία αγκαλιά στο σώμα. Η γη είναι «η απέραντη κιβωτός που περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο, μεταφέροντας τους ανθρώπους μέσα στον χρόνο, με τις εποχές, χωρίς σταματημό, μέσ’ από βροχές και γαλήνη, χιόνια και ανέμους, ως το πολυπόθητο φως του Παραδείσου», όπου οι ψυχές θα μπορέσουν επιτέλους να αναπνεύσουν ελεύθερες.
Αέρας και νερό και φωτιά και γη... Και πάνω απ’ όλα, τι;
Πάνω απ’ όλα, «το Φως που μας το χάρισε ο Ήλιος, ο Θεός-Λόγος, Εκείνος που έγινε δεκτός με πολλή αγάπη ήδη από την αρχή, από την πρώτη ημέρα – το ιερό φως απ’ όπου οι μέρες γεννιούνται από τις νύχτες αενάως, ως θαύμα γι’ αυτούς που επιθυμούν ενόραση ψυχής, αληθινή ενόραση, θεωρία από αγάπη, δικαίως αποκτημένη από τον καιρό εκείνον που δεν γνωρίζει θάνατο...»
Ο αέρας είναι θηλασμός. Το νερό είναι ζωντανό. Η φωτιά είναι ιερή. Η γη είναι αγκάλιασμα. Το φως είναι παράδεισος. Νιώθω πως άρχισα να εξοικειώνομαι με το ποιητικό αλφάβητο του Φλωρίν και να ζω το Θαύμα. Διακρίνω ήδη το Ξέφωτο της αγάπης, τον τόπο όπου ο καθένας δέχεται την αγάπη «όπως ο αμφιβληστροειδής δέχεται το φως». Γίνομαι, μάλιστα, πολύ προσεκτικός απέναντί της, Μέρα και νύχτα, μην τυχόν παραβλέψω κι εγώ την εντολή του Κυρίου και διωχθώ από τον παράδεισο, και δεν διακρίνω πια «το Φως που γνέθει το μαλλί των λευκών προβατίνων» και χάσω ξανά το ξημέρωμα, που είναι «σαν το Φως της Ανάστασης των ημερών από έναν τάφο», ή το σούρουπο, δηλαδή «τη Σκιά του Ενταφιασμού κάθε ημέρας κάτω από τη γη». Φοβάμαι μην τυχόν πιαστώ ξανά στα δίχτυα του σκότους, που φέρνουν τις ψυχές στα βάσανα της Κόλασης. Αποτάσσομαι, λοιπόν, τον Νέο Άρη, τον θεό του πολέμου, μήπως γίνω κι εγώ μια «πεταλούδα με πολύχρωμα, αλλά απατηλά φτερά, που καταστρέφει τα φύλλα, τρώγοντάς τα αχόρταγα και χωρίς σταματημό», και μην τυχόν «ο θεός του Χρήματος μου χαράξει, κι εμένα, την ψυχή με μια τοιχογραφία της Αποκάλυψης». Γιατί κι εγώ ποθώ το Ψηφιδωτό με το περιστέρι της ειρήνης, το ζωντανό ψηφιδωτό που «παρακαλώ να ολοκληρωθεί από γενιές και γενιές, διαδοχικά». Θέλω κι εγώ να γίνω ο Στρατιώτης με τα περιστέρια, που «αν είχαν φωλιάσει στο κράνος του Άρη, του άλογου θεού, οι άνθρωποι θα ζούσαν πάντοτε ειρηνικά» και «το Πολεμικό μου Άρμα να είναι η Μεγάλη Άρκτος του ουρανού», για να περπατήσω κι εγώ, καλούμενος «από σήμαντρο φωτός που χτυπά ο σιδεράς με τη φωτιά του Προμηθέα, στον ουράνιο θόλο ακατάπαυστα», και να δω αν τα άστρα, «δηλαδή τα κεριά της ειρήνης στον ουρανό, φωτίζουν ακόμα όπως οι άγιες καντήλες που άναψε ένας άγγελος…»
Τώρα που έμαθα την αλφαβήτα του Φλωρίν νιώθω προστατευμένος από την Αμορφωσιά του να διαβάζει κανείς «χωρίς να σκέφτεσαι ή του να κρίνει χωρίς να έχει διαβάσει» και δεν φοβάμαι πια «μην τυχόν πεθάνω πριν πεθάνω, ούτε μην τυχόν πεθάνω δεύτερη φορά», αφού πεθάνω, αλλά ούτε και μην τυχόν γνωρίσω τι πάει να πει η Απουσία, δηλαδή η λήθη, «που σβήνει όλα τα φώτα», και στο Τελευταίο παζλ μην τυχόν μοιάζω με «τον χιονάνθρωπο που λιώνει, αργά, από τον ήλιο της ζωής». Θέλω κι εγώ από ’δώ και στο εξής να ζήσω τη Ζωή σαν ένα ταξίδι και, «παρότι φτωχός, να γίνω ο πρίγκιπας από το φως της αληθινής αγάπης και όχι ο πλούσιος ζητιάνος στο σκοτάδι αυτών που έχουν αμαρτήσει»... Δεν ποθώ, λοιπόν, τη Νεκρή Φύση με το μέλλον, αλλά «φτερά που μεταφέρουν την ψυχή από το φως της ζωής προς την αιωνιότητα, στο φως της ευτυχίας, στην ελευθερία»... Θέλω, από ’δώ και στο εξής, κι εγώ να είναι το Ταξίδι μου, Ταξίδι προς το Ζωντανό Φως, το ταξίδι «του ναύτη που επέστρεψε από θάλασσες και χώρες μακρινές στο χωριό του», οδηγημένος από το τελευταίο πλοίο προς το ουράνιο φως, για να αποβιβαστώ κι εγώ όπως εκείνος, «απαλά, πάνω σ’ ένα άστρο, όπως στο πατρικό μου σπίτι, στον ζωντανό, θεϊκό κήπο». Θέλω κι εγώ να ζήσω «το θαύμα που προστατεύει τις αναμνήσεις από τον θάνατο», τις Αναμνήσεις για την Εδέμ, «που υψώνουν τις ψυχές όπως τα πουλιά» και «να δραπετεύσω, πετώντας, προς τον Ουρανό». Τώρα που έμαθα αυτό το αλφάβητο, θέλω κι εγώ να εμφανιστώ στη Νωπογραφία της αθανασίας «όπως σε μια Καπέλα Σιξτίνα των ονείρων ή όπως τα λουλούδια της άνοιξης που ζωγραφίζουν ζωντανά ουράνια τόξα σ’ ένα λιβάδι, και η Γένεσή μου να λάβει χώρα στην ψυχή, εκεί όπου βρίσκεται κρυμμένος σαν σπόρος, μαζί με την Αγάπη και το Φως».
Θέλω κι εγώ να μπορώ να αποκρυπτογραφήσω, από εδώ και στο εξής, τη Γραφή «σαν φάρμακο και όχι σαν τρομερή ασθένεια και όσο ακόμα αναπνέω τον αέρα του πράσινου, να πιστεύω»· «όσο ακόμα πίνω από το νερό του πλανήτη, σαν από τις οάσεις της Σαχάρας, να σέβομαι»· και «στο φως του Ήλιου που θα φωτίζει τις αναπνοές μου, να αγαπώ». Γιατί μόνο έτσι θα συνειδητοποιήσω τον Χορό των εποχών, του οποίου χορογράφος είναι ο Ήλιος: άνοιξη, καλοκαίρι, φθινόπωρο, χειμώνας, δηλαδή «το ΠΑΙΧΝΙΔΙ, η ΑΓΑΠΗ, η ΣΟΦΙΑ και ο ΘΑΝΑΤΟΣ!» Γιατί μόνο έτσι θα βρω «το Νήμα της Αριάδνης» και «την αιγίδα της Αθηνάς» και θα φτάσω να ανοίξω το Βιβλίο με τα μαγεμένα φτερά, που γεννήθηκαν «από την καρδιά της ψυχής» και που θα με μεταφέρουν προς την Ανάσταση, δηλαδή στην Επανάληψη του θαύματος, στην ποίηση, στην πίστη, στην ελπίδα και στην αγάπη, δηλαδή στην Παρηγοριά των παρηγοριών, που «μας δόθηκε μέσω της ύψιστης θυσίας, που πηγάζει από την άπειρη αγάπη του Υιού του Θεού για τον άνθρωπο, του Θεανθρώπου, που νίκησε τον θάνατο με τον θάνατο για να χαρούμε κι εμείς, οι άνθρωποι, το άσβεστο φως της αθανασίας»!
Δέχομαι, λοιπόν, την τρυφερή Αγκαλιά του ποιητή, όπως η ατμόσφαιρα αγκαλιάζει τη γη, και θέλω κι εγώ να αφήσω τον εαυτό μου να κυριευτεί, μαζί του, από την Αϋπνία της αγάπης, για να μπορώ «να ονειρεύομαι το φως της ελευθερίας μέσα από την αθανασία».* * *
Αυτός είναι ο Φλωρίν Γεωργίου, ο Ρουμάνος ποιητής που ζει εδώ και πάνω από τρεις δεκαετίες στην Αθήνα, όπου έχει συνδυάσει την επιστημονική του καριέρα στη βιοχημεία με μια βαθιά και δεσμευμένη λογοτεχνική δραστηριότητα. Στην πρώτη του ποιητική συλλογή, Συναισθήματα σε κεχριμπάρι (εκδ. Pim, Ιάσι) (βλ. Σημείωση 1) , που εκδόθηκε το 2012 και μεταφράστηκε στα ελληνικά από τον ίδιο (εκδ. Γαβριηλίδης, Αθήνα, 2018), ακολούθησε το 2013 το έργο Στα ίχνη της πτήσης (εκδ. Pim, Ιάσι), το οποίο μεταφράστηκε επίσης στα ελληνικά το 2016 (εκδ. Γαβριηλίδης, Αθήνα) (βλ. Σημείωση 2). Η Αϋπνία της αγάπης, η τρίτη ποιητική του συλλογή, δημοσιευμένη αρχικά στα Ρουμανικά (εκδ. Doxologia, Ιάσι, 2020) (βλ. Σημείωση 3) και μεταφρασμένη από τον ίδιο στα ελληνικά το 2024 (εκδ. Βιβλιοπηγή, Αθήνα), προσφέρει στον αναγνώστη μια νέα ευκαιρία για στοχασμό πάνω στην αγάπη και αποτελεί μια μορφή διαρκούς αγρυπνίας. Όπως μας έχει ήδη συνηθίσει, και αυτή τη φορά ο ποιητής Φλωρίν Γεωργίου καλεί τον σύγχρονο άνθρωπο να μην κοιμάται μπροστά στην πραγματικότητα, στην αγάπη ή στον πόνο του άλλου· έτσι, η Αϋπνία της αγάπης μετατρέπεται σε μια μεταφορά της πνευματικής εγρήγορσης. Όπως ήταν αναμενόμενο, και στις σελίδες αυτής της ποιητικής συλλογής διακρίνεται η επίδραση του ελληνισμού - μύθοι, αρχέτυπα και ελληνικό ήθος - αλλά και ο πόθος για τις «ρίζες», για τη μολδαβική καταγωγή και τη ρουμανική γλώσσα.
Ζώντας στην Αθήνα, ο Φλωρίν Γεωργίου δεν γράφει, ούτε αυτή τη φορά, μόνο από την οπτική ενός Ρουμάνου ξενιτεμένου, αλλά και από εκείνη ενός διανοούμενου αναρτημένου μεταξύ πολιτισμών, σαν ποιητής της εξορίας και της πολλαπλής ταυτότητας.
Βιογραφικό βιβλιοκριτικού
Ο Τσιπριάν-Λουκρέτσιους Σούτσιου (Ciprian-Lucrețius Suciu) είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο «Μακεδονίας» στη Θεσσαλονίκη, στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών & Ανατολικών Σπουδών. Γνωστικό Αντικείμενο: Ρουμάνικη γλώσσα και Φιλολογία με έμφαση στην Εκπαίδευση και στον Πολιτισμό.
Σημειώσεις
Σημείωση 2: Mioara Dragomir, «Στα ίχνη της πτήσης, του Φλωρίν Γεωργίου - μια ποιητική συνηγορία της αγάπης για τον λόγο, τον πολιτισμό και τη δημιουργικότητα ως εκφράσεις της θείας χάριτος στον άνθρωπο», στον τόμο Η πρόσληψη της Αγίας Γραφής μεταξύ φιλολογίας, ερμηνευτικής και μεταφρασεολογίας, Πρακτικά του Διεθνούς Συμποσίου «Διερευνήσεις στην ρουμανική και ευρωπαϊκή βιβλική παράδοση», IV, Ιάσιο, 8-10 Μαΐου 2014, Εκδόσεις του Πανεπιστημίου «Αλέξανδρος Ιωάννης Κούζα» του Ιασίου, 2016, σσ. 77–86. Βλ. επίσης Valentina Teclici, «Φλωρίν Γεωργίου - με δύο πατρίδες στον χάρτη του κόσμου», https://gradinaculecturi.wordpress.com/2021/02/21/valentina-teclici-florin-gheorghiu-cu-doua-patrii-pe-harta-inimii/, και Valerica Mitu, «Στα ίχνη της πτήσης», https://balkaniacontemporana.wordpress.com/2016/05/31/pe-urma-zborului/.
Σημείωση 3: Vasilica Grigoraș, «Με την Αϋπνία της αγάπης προς την Εδέμ», στο περιοδικό Logos & Agape, 3 Ιανουαρίου 2021, και στο περιοδικό Armonii culturale, παγκόσμιο περιοδικό δημιουργίας και πολιτιστικής στάσης, Adjud, Vrancea, 4 Ιανουαρίου 2021.
Ετικέτες: Η αϋπνία της αγάπης, βιβλιοκριτική του Ciprian-Lucrețius Suciu, εκδόσεις Βιβλιοπηγή, Βιβλιοπηγή, Φλωρίν Γεωργίου, βιβλιοκριτική για ποιητική συλλογή
Η συλλογή ποιημάτων με τίτλο "Η αϋπνία της αγάπης" επιδιώκει να μιλήσει στην καρδιά όλων των ανθρώπων πάνω στη γη, εξυμνώντας το θαύμα της δημιουργίας και της ζωής από την αρχή μέχρι το τέλος. Ο μοναδικός Φλωρίν Γεωργίου μας ταξιδεύει μέσα από τους στίχους του στο γλυκύτατο άρωμα της μητέρας-φύσης που ξεδιψάει με το αθάνατο νερό της σαν ένα μαγικό ελιξίριο. Η μελωδία των λέξεων πλέκει ένα εγκώμιο για το ατέρμονο φως του Ήλιου και την ανυπέρβλητη αξία της ειρήνης στον κόσμο.
